In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal dat ze graag met je delen. Deze maand gaan we naar Oostnieuwkerke bij courgettetelers Christophe Leroy en Anja Forrez.
- De gemeentes Passendale/Oostnieuwkerke kun je gerust één van de tuindersgemeenten van West-Vlaanderen noemen. Al decennia kweken tuinders hier zowel in openlucht als in serres sla, bloemkool, aardbeien, bessen en... courgettes. Christophe en Anja verenigen letterlijk de twee gemeenten.
Christophe: "Hier loopt de grens tussen de twee gemeenten. (lachend) Ik ben van twee hoeves verder in Passendale afkomstig, maar leerde mijn buurmeisje Anja uit Oostnieuwkerke pas kennen bij het 'uitgaan' in Roeselare."
- Een hand geven is er nog steeds niet bij, anderhalve meter tussenruimte is de nieuwe norm. We volgen Christophe en Anja dan ook op gepaste afstand de serre in waar ons een woud van bamboestokjes een gele bloemenzee wacht. Hommels en bijen vliegen ijverig van bloem naar bloem en zonder hen... geen courgettes!
Anja: "Vandaag zijn er heel veel bloemen, maar tegen de middag zijn die allemaal gesloten."
Christophe: "Elke courgetteplant heeft zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. Vruchten komen er enkel aan de vrouwelijke bloemen. Gele courgettes brengen meer mannelijke bloemen voort, de groene meer vrouwelijke. We hebben dus meer groene staan, maar kunnen niet zonder de gele courgettes voor de bevruchting. Fine Fleur jonge courgettes zijn steeds groen, nooit geel want die worden verkocht onder het Flandria-label.
“De bestuiving laten we over aan de bijen en de hommels. Er staan twee bijenkasten die een imker hier komt zetten en 5 of 6 hommelbakken die we zelf plaatsen. In een bijenkast zitten wel 1.000 bijen, die blijven in de serre rond hun kast. Hommels vliegen ook door de open ramen naar buiten. Vooral als de wilgenbomen in bloei staan, verdwijnen ze heel snel uit de serre. Waarom we ze allebei hebben? Een bij vliegt enkel bij goed weer, hommels vliegen ook als het grijs en fris is. Ze zijn dus beiden belangrijk."
- Ik verbaas me over de mooi rechtopstaande planten. In eigen tuin bedekken de courgettes de aarde.
Christophe: "Als we ze niet zouden ondersteunen - de groene met bamboestokjes, de zwaardere gele hangen aan draadjes - moeten we bij het snijden telkens tussen de bladeren op zoek naar de vrucht, met het risico die te beschadigen. Courgettebladeren hebben kleine stekkertjes onderaan en als die tegen de vrucht wrijven, komen er krassen op. Nu hangen de courgettes mooi zichtbaar en zien we snel welke plukklaar zijn."
Anja: "Omdat we de groene courgettes telen voor het Fine Fleur-label, moeten die ‘picobello’ zijn, zonder beschadigingen, en zo'n 26 cm lang. Na het snijden, worden ze gesorteerd en per 14 in een kist gelegd, goed voor 4,5 kg/kist. Fine Fleur wordt hoofdzakelijk verkocht op de binnenlandse markt en in elk kistje zit een speciale kaart, bij gewone courgettes is dit niet het geval. De gele worden courgettes worden ook via de REO Veiling vermarkt onder het Flandria-label."
- Er staan al een heleboel gevulde kisten, courgettes zijn dankbare planten qua opbrengst. Maar het zijn ook tropische koukleumen.
Christophe: "Courgettes groeien razendsnel. Om de 24 uur 'moeten' we snijden, willen we geen 'reuzen' krijgen. Ongeveer 30 dagen na planten, kan er geoogst worden. Courgettes houden van warmte en 's nachts mag het niet onder de 12°C gaan. Planten doen we in maart en dan moeten we 's nachts verwarmen, maar ook de ijsheiligen deden dit jaar hun naam eer aan. Als de planten te koud krijgen, geven ze geen bloemen meer, dus geen bevruchting en... geen courgettes.
- Courgetteteelt in de serre vraagt veel handen, voor het planten, opbinden en snijden. Vooral dat laatste is een secuur werkje. Hoe lang kun je snijden?
Christophe: "De plukklare courgettes snijden we af met een klein, vlijmscherp mesje. Daarbij moet je goed opletten de nog niet oogstbare exemplaren niet te beschadigen. Courgettes zijn heel teer, het minste schrammetje kan bij het uitgroeien een grote snee worden, waardoor ze niet meer verkoopbaar zijn onder Fine Fleur. Met het kleine mesje verhinderen we dat de snijders 'Zorro spelen'. (brede lach) Bij het verzetten van de bamboestokjes moeten we trouwens ook heel voorzichtig zijn."
Anja: "We stoppen met snijden eind juni omdat vanaf dan de courgettes van buitenteelt volop op de markt komen. De planten worden uitgetrokken en de serre op orde gebracht. (heft wat bladeren op) Onder de planten ligt plastic en die moet eruit. De tussenpaden zijn op het einde beenhard en moeten opnieuw losgemaakt. Tegen midden juli is de serre dan klaar om wintersla te planten. We wisselen immers af: courgettes, sla, tomaten. Die vruchtafwisseling is gezond voor de grond en boeiend voor onszelf en onze seizoenarbeiders, een Pools koppel, dat hier al jaren komt en perfect weet wat en hoe. Dit jaar mogen ze door Corona langer blijven zodat we het hele courgetteseizoen met hen kunnen werken."
- Een licht gesuis geeft aan dat de bevloeiing aanslaat.
Christophe: "Elke rij heeft bevloeiing en dit systeem slaat 5 keer per dag een kwartier aan. Het water komt uit twee putten van 4 meter diep, die we gegraven hebben toen we twee serres bijbouwden en grond nodig hadden voor de nivellering. Het regenwater van de serredaken wordt erin opgevangen. Vandaag hebben we 10 miljoen liter water in voorraad, daarmee kom ik een droge zomer door. Ons dakoppervlakte is ongeveer 20.000 vierkante meter en als het in de zomer eens goed regent, hebben we meteen 200 tot 300.000 liter water bij. Over water voor de serres maak ik me geen zorgen, water voor de buitenteelt, dat is problematischer."
- We zijn tot aan een van de putten achter de serres gewandeld, een natuurgebiedje op zich met rietkragen, waterplanten en...
Anja: "(lachend) Brulkikkers die heel wat lawaai maken. Maar er zijn ook reigers, die zorgen voor het evenwicht." Ze wijst naar een bomenrij verderop achter een grasstrook. "Daar loopt de Mandel. Als het ’s winters hard regent, komt het gebied errond onder water want hier remmen ze het water om Roeselare te vrijwaren van overstroming. Vorige zomer stond de Mandel wel droog, je kon er met de fiets doorrijden en ook dit jaar staat het peil laag. We kregen al bezoek van enkele koeien van de overkant."
- Een idyllische plek waar de serres mooi opgaan in de omgeving. En best wel stil, de kikkers slapen duidelijk. Zwaluwen scheren over het water, ook zij hebben dorst. Heerlijk wonen, merk ik op en dan nog buurjongen en buurmeisje, hoe romantisch!
Anja lacht: "We kenden elkaar niet tot we elkaar in De Karre (nu afgebroken, toen legendarische feestzaal in Rumbeke nvdr), ontmoetten."
Christophe, ook lachend: "Passendale en Oostnieuwkerke waren toen twee verschillende werelden."
Anja: "We liepen allebei school in Roeselare. Christophe landbouwschool, omdat ze thuis ook dieren hadden, en ik tuinbouwschool. We waren allebei de jongsten van onze gezinnen en wisten al snel dat we verder zouden gaan in de tuinbouw. Dat het samen werd, maakte het enkel mooier.”
“Dit was mijn ouderlijke hoeve. Toen we in 1993 trouwden, hebben we het bedrijf overgenomen en zijn hier komen wonen. Er stond toen een - verouderde - serre die we meteen hebben afgebroken en vervangen en we hebben er nog een - waar nu de courgettes instaan - bijgezet. We kozen dus voluit voor glasteelt hier."
Christophe: "We kweken ook nog wat buitengroenten op de gronden van mijn ouderlijke hoeve (hij wijst ze aan) een kleine kilometer verderop. Ook daar hebben we eigen waterreservoirs zodat we ook daar onafhankelijk zijn. De hoeve zelf is verkocht en omgevormd tot een vakantie- en zorgboerderij."
- Hoe zien jullie de toekomst?
Christophe: (lachend)"Ik mag dit jaar een nieuwe voordeur steken, ik word 50. Anja is 48. We weten ondertussen dat onze zoon niet gaat opvolgen. Hij studeert in juni af als kok aan Spermalie in Brugge. Tien jaar geleden hebben we nog een grote hoge serre speciaal voor tomaten bijgezet. Vandaag willen we niet verder groeien, eerder wat krimpen om het werkbaar te houden voor ons beide en twee seizoensarbeiders. We hebben een mooie vruchtafwisseling met sla in de winter, courgettes in het voorjaar en tomaten in de zomer."
Anja: "Op 10 jaar kan er veel veranderen. Onze zoon heeft dan wel een andere weg gekozen, maar is tijdens zijn gedwongen corona-thuiszitten, beginnen meehelpen. Eigenlijk kende hij ons vak niet want elke vakantie liep hij stages en in het weekend ging hij werken in restaurants. We zien wel hoe het loopt, zo lang het maar boeiend en afwisselend blijft."
PRAKTISCH
- Courgettes of mergpompoenen zijn leden van de familie van de kallebassen waartoe ook de reuzenpompoen en de mini-patisson behoren. In de winkels liggen vooral groene en gele courgettes, maar er zijn ook witte en gestreepte en naast de klassieke langwerpige, ook bolvormige.
- Botanisch is de courgette geen groente, maar fruit. Courgettes waar de bloem nog aanzit worden als 'courgette fleur' verkocht en zijn in Italië en Griekenland een delicatesse. Courgettebloemen kunnen gevuld worden en/of gefrituurd.
- Een courgette moet stevig aanvoelen, een ongeschonden schil en een mooie kleur hebben.
- Courgettes bewaar je zeker niet in de koelkast, maar tussen de 10 en 13 °C.
- Kleine courgettes (max. 30 cm) zijn het lekkerst. Je hoeft ze niet te schillen en kunt ze perfect rauw eten, in dunne plakjes of lange slierten gesneden.
- Courgettes kunnen gekookt, gebakken of gegrild (op de BBQ) worden en zijn een must in een zuiderse ratatouille. Van grote lange courgettes of bolcourgettes kun je de zaden uitscheppen en ze dan vullen met gehakt, rijst, kaas, andere groenten,... en daarna eventueel gratineren.
RECEPT
Anja doet courgettes in haar spaghettisaus, ik maak spaghetti van zijn courgettes. Het eenvoudigst is de courgette in plakken snijden en die in slierten snijden. Heel handig om groentespaghetti te maken is een molentje waarbij je de groente vastklemt en door te draaien langs mesjes laat lopen. Het resultaat zijn mooie, lange slierten van dezelfde dikte. Snijd wel altijd het kontje en het kopje van de groenten zodat ze mooi in de machine past.
Courgettespaghetti met gerookte zalm (4 pers.)
Ingrediënten:
- 1 groene en 1 gele courgette
- 3 sneden gerookte zalm, in reepjes gesneden
- olijfolie
- peper en zout
- 2 el volle yoghurt
- limoensap
- parmezaan
Bereidingswijze:
- Snij de courgettes in spaghetti.
- Meng voor het sausje yoghurt met wat limoensap (proeven!) en breng verder op smaak met peper en zout. Zet apart.
- Spoel de courgettespaghetti even onder koud stromend water en kook beetgaar (max. 2 min.) in ruim kokend water met een scheutje olijfolie en een snufje zout. Giet af in een vergiet, spoel snel met koud water, laat uitlekken en doe over in een schaal.
- Meng er het sausje en de zalmreepjes onder en rasp er parmezaan over.