In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal dat ze graag met je delen. Deze maand gaan we naar Gits bij kropslateler Koen Defevere en zijn vrouw Saskia Vandewalle.
- De zon schijnt uitbundig en doet haar best om de kille wind te verzachten. Er is weinig volk op baan want we kregen de dringende vraag 'in ons kot' te blijven. Corona inderdaad. Groente- en fruittelers kunnen dat niet, iedereen rekent op hen voor verse, gezonde groenten en fruit, ze zijn levensnoodzakelijk, echte foodheroes die telers! Koen Defevere lacht wat onwennig… dit is zijn leven, al sinds hij een kind was. Nochtans is corona geen ver van mijn bed hier in Gits want Koen’s vrouw Saskia is verpleegster op de dienst Intensieve Zorgen van het AZ Delta-ziekenhuis te Roeselare.
- Het is aangenaam warm in de serres en de groene golf aan kropsla geeft ons zin in de lente en frisse salades.
Koen: "Ik teel enkel kropsla.. dat is een bewuste keuze. Mijn vader heeft het bedrijf in de jaren '60 opgestart met één openluchtteelt, bloemkolen, en één serre waarin in de zomer tomaten werden geteeld. Ik zag al vroeg tuinbouw helemaal zitten en na mijn afstuderen aan de tuinbouwschool in Roeselare ben ik mee in het bedrijf gestapt. We hebben toen enkele serres bijgebouwd, zijn ook kropsla gaan telen en zijn uiteindelijk gestopt met de bloemkolen. Twintig jaar terug nam ik het bedrijf volledig over van mijn vader. De eerste tien jaar hielp hij nog mee want tomaten telen vergt veel arbeid. Ook mijn twee zonen schakelde ik tijdens de vakantieperiodes in en met hun hulp was het haalbaar. Toen mijn vader stopte en mijn zonen voor zichzelf een andere toekomst dan tuinbouw zagen, ben ik enkel kropsla gaan telen. Ik wou het bedrijf kleinschalig en familiaal houden en niet werken met seizoensarbeiders. Met tomaten lukt dit niet, met kropsla kan het nog net wel. Mijn vrouw werkt deeltijds als verpleegster en deeltijds mee in het bedrijf. Kropsla heeft als voordeel dat je de teelt goed kunt regelen zodat we kunnen snijden in stroken die we met ons twee aankunnen. Ook de keuze om voluit voor Fine Fleur te gaan was daar een onderdeel van."
- Niets lijkt meer op een krop kropsla als een andere krop, lijkt me. Koen lacht en verzekert me dat er wel degelijk verschil is in stevigheid, kleur en blad.
Koen: "Het is inderdaad allemaal kropsla, maar het zijn verschillende rassen. Sla die 's winters in het donker moet groeien, is een ander ras dan sla die 's zomers in volle licht staat. Er zijn zelfs lente-, zomer-, herfst- en winterrassen. En die verschillen toch lichtjes van elkaar, zo is zomersla wat donkerder en harder dan wintersla. Die laatste groeit trager, het heeft bijna 3 maanden nodig om van klein plantje tot een oogstklare krop uit te groeien.”
“Wij vertrekken van kleine plantjes. We laten aan de plantenkweker weten wanneer we willen planten en die zorgt dan voor het nodige aantal plantjes. Winterrassen worden vanaf oktober/november geplant, midden maart gaat de eerste zomersla de grond in. We planten in stroken met een tussentijd van 2 à 3 dagen waardoor we het snijden praktisch kunnen spreiden en zo mooi onze teelt kunnen volgen."
- We zijn doorgelopen naar de achterste serre waar Koen volop aan het snijden is. Volle kroppen die snel en precies worden geoogst, de buitenste bladeren gaan eraf en de krop wordt omgekeerd per 6 of 12 in een EPS-kist gelegd en daarna wordt de kist afgedekt met een Fine Fleur-dekvel.
Koen: "Voor we snijden besproeien we de kropsla zodat ze mooi fris blijft tijdens het transport. Daarom zetten we 's morgensvroeg de beregening even aan. 's Winters snijden we vanaf 5 uur, 's zomers vanaf 4 uur. We spuiten ook het snijvlak af want daar komt melksap uit dat normaal bruin kleurt.”
“Ik heb 7.500 m2 aan serres. Grotere bedrijven hebben vaak 2 à 3 hectare en werken met een oogstband waar de kroppen worden opgelegd om pas verderop te worden verpakt. Dat gaat een pak sneller, maar omdat wij enkel onder het Fine Fleur kwaliteitsmerk leveren, kunnen we nog perfect werken op een traditionele authentieke manier: op onze knieën tussen de kroppen… (lacht)”
“Fine Fleur is een keurmerk van de REO veiling: Fine Fleur kropsla wordt dagvers geleverd en verkocht op de REO Veiling. Deze namiddag zal een productmanager van de commerciële afdeling mij opbellen om te vragen hoeveel kroppen ik morgenvroeg zal snijden en hoeveel kistjes van zes en twaalf stuks ik morgenvroeg zal leveren. Ik kan dus zelf de hoeveelheid bepalen en daardoor blijft het werkbaar voor ons beiden. Zo zal ik morgen één pallet van twaalf en vier palletten van zes naar de veiling voeren. Terwijl we snijden wordt het reeds verkocht. In de winterperiode moeten we om 11 uur in de veiling zijn, 's zomers al om 10u. Na de verkoop gaan onze producten richting de verschillende winkels in België. Soms ligt onze Fine Fleur kropsla reeds in de namiddag in de groentewinkel! Dat geeft me voldoening om te werken voor het Fine Fleur kwaliteitsmerk."
- Boven ons hoofd klinkt een zacht gezoem, bijen?
Koen lacht: "Nee, de ramen die veranderen van kant omdat de wind nu uit het noorden komt en daardoor iets meer op kop zit. Een ‘voeler’ meet constant de temperatuur en vochtigheid, die gegevens worden doorgestuurd naar de computer die dan de ramen automatisch open of dicht laat gaan. In deze periode is het opletten want de wintersla die er nog staat is weinig zon en warmte gewoon. Als het nu te warm wordt en er teveel vocht gaat verdampen, kunnen de kroppen bruine randen krijgen en dan kunnen we ze niet meer verkopen. De nieuwe serres zijn een meter hoger waardoor je meer luchtvolume in de serre hebt en je alles beter kunt regelen. Wij moeten voor de zomer de serre ‘afwitten’ om de sla tegen rechtstreekse zon af te schermen."
- Kropsla zit net als alle sla boordevol water wat haar een ideale groente maakt voor wie lijnvriendelijk wil eten. Maar is ze zelf een dorstige groente?
Koen: "Nogal… beregenen (vooral) 's morgens en 's avonds is noodzakelijk! Ik gebruik daarvoor boorputwater, waarop inderdaad een teller staat en waarvoor moet betaald worden. Putwater is heel zuiver water, vrij van bacteriën. De put is 25 meter diep en tot nu toe ben ik nog nooit zonder water gevallen."
- We zijn teruggelopen naar de loods. Hoe ziet Koen de toekomst?
Koen: "Ik ben 50 en hoop nog tien jaar te kunnen doorwerken. (lachend) Volgens ‘My Pension’ zou ik op 61 met pensioen kunnen gaan al kan dat tegen dan natuurlijk opnieuw anders zijn." Hij kijkt de serres in. "Als ik stop, zullen ze afgebroken worden, ze zijn te laag en te oud. Het bedrijf kan ik dus niet overlaten, te klein om volgens de nieuwe normen echt rendabel te zijn. Toen we dit dertig jaar geleden bouwden was dit behoorlijk groot, vandaag zijn we een kleintje. Uiteraard kan ik de grond wel verkopen, er zijn best wel mogelijkheden, we zien wel."
De kropslatips van Koen
- Haar melkachtige sap gaf haar de Latijnse naam lactuca (melk) en de Franse benaming laitue. Grieken en Romeinen gebruikten sla als geneesmiddel. Het sap lijkt op dat van papaver en er werd eenzelfde verdovende effect aan toegeschreven. De Romeinen aten sla altijd aan het einde van de maaltijd om de spijsvertering te bevorderen.
- Sla is verfrissend, zit boordevol vitaminen en je mag er zo veel van eten als je wil, dik wordt er je er zeker niet van!
- Kijk als je sla koopt altijd naar de bladeren, die moeten stevig en fris zijn. Omdat sla voor 92% uit water bestaat, is ze erg broos en verwelkt ze snel. Bekijk ook even de snijkant onderaan: hoe witter, hoe verser.
- Belangrijk is ook hoe je de sla transporteert van de winkel naar huis. In de winkel ligt de sla gekoeld in de verstoog. Hoe sneller de krop in het groentebak van de koelkast zit, hoe beter.
- Stop de krop in een plastieken zak en benevel hem een beetje. Telkens afhalen wat je nodig hebt.
- Kropsla heeft een zachte smaak. Traditioneel wordt fijngesneden kropsla toegevoegd aan gestoofde erwtjes. Natuurlijk is ze super in diverse salades en mijn vrouw maakt er een lekkere slasoep van die ze afwerkt met Boursin kruidenkaas. En... kropsla mag niet ontbreken bij kip of biefstuk met frietjes.
Redactie: Tine Bral
Fotografie: Marc-Pieter Devos