In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal die ze graag met je delen. Deze keer stellen we Henk en Tania Cortvriendt uit Koolskamp aan je voor. Ze delen graag hun passie voor de teelt van grondtomaten.
- Het is de eerste dag van wat door het KMI aangekondigd wordt als een nieuwe hittegolf, als we langsgaan bij Henk en Tania. Het is nog vroeg in de voormiddag en toch staan alle bovenvensters in de serre al open. Tomaten houden van warmte, maar ook voor hen is té warm van het goede té veel. In de loods waar de geplukte tomaten in hun Fine Fleur kisten worden gelegd, is het echter heerlijk koel.
Henk: "Mijn grootvader Leon Cortvriendt was een van de eersten met een producentnummer van de REO Veiling, nl. producentnummer 135, (lacht), nog eentje met slechts drie cijfers. Ik werk nog steeds onder dit producentnummer. Ik nam het producentnummer in 2005 over van mijn vader samen met het bedrijf en ben daar best wel fier op. Mijn grootvader was eigenlijk meer landbouwer dan tuinder. Hij teelde enkel wat buitengroenten waarmee hij naar de REO Veiling ging. De serres heeft mijn vader gebouwd toen hij het bedrijf overnam. Hij begon met het telen van afwisselend tomaten en kropsla. Ik ben hem hierin gevolgd met in het voor- en najaar kropsla te telen en in de zomer tomaten, beiden in volle grond. Tegenwoordig vraagt dit een wat apartere aanpak, maar het blijft een klimaatbewuste teelt omdat het een koude teelt is. En, we vinden dat zomertomaten uit volle grond en op authentieke wijze geteeld, gewoonweg beter smaken en daarvoor doen we het!"
Tania is erbij komen staan: "Toen ik in 2011 met Henk trouwde, ben ik mee in het bedrijf gestapt. Ik heb enkel een verre landbouwroots via mijn grootouders. Geen tuinbouwschool voor mij dus zoals Henk dat wel volgde, maar een marketingopleiding. (lachend) Maar ik zag werken op een tuinbouwbedrijf wel zitten."
Henk: "We beslisten meteen om alles met ons twee te doen, geen seizoenarbeiders, maar gewoon samen ervoor gaan. Het is hard werken, ja, maar het voordeel van alles zelf te doen, is dat je heel goed weet wat er in je kisten ligt en je zo de beste kwaliteit kan leveren aan de kopers van de REO Veiling. We houden het dan ook bewust kleinschalig. Dat we in 2014 zijn uitgebreid, was het gevolg van een rampzalige dag…"
Tania: "Op 25 januari 2014 is er een valwind - eigenlijk een kleine tornado - aan 140km/u over onze serres geraasd. Ze werden omhoog getild en neergesmakt totdat ze volledig tegen de grond lagen. Ons huis staat een tiental meter verder en daar was zelfs geen enkele dakpan losgerukt... Er waren ook een aantal bomen uitgerukt, het was een perfect te volgen corridor. (kijkt rondom zich) Het was serieus schrikken, dat zoiets kan gebeuren, verwacht je niet. We hebben toen even nagedacht, zullen we verder doen of niet, maar we zijn nog steeds jong en wilden er volledig voor gaan."
Henk: "Omdat letterlijk alles van nul moest worden heropgebouwd, hebben we meteen uitgebreid en hebben we ook een hogere serre gebouwd zodat we makkelijker kunnen werken."
Tania: "Eens de nieuwe serre er stond, ben ik begonnen met een thuiswinkel. Zo'n thuiswinkel vind ik plezant omdat je meteen contact hebt met het publiek. We stellen vast dat ook de consument het leuk vindt bij de producent zelf te kopen en het verhaal achter de producten en bijvoorbeeld ook het kwaliteitslabel Fine Fleur te horen."
- Het is vakantie en Yoran (6j.) en Fiona (3j.) genieten duidelijk van hun speelterrein in de serre en de loods, dichtbij mama en papa. Helpen doen ze nog niet tenzij met het insteken van de kaartjes in de bakken. Snoepen van de tomaten doen ze wel enthousiast, er staat een speciaal bakje waaruit ze - kleine - tomaatjes kunnen nemen als ze er zin in krijgen.
Henk: "Er worden steeds minder tomaten in volle grond geteeld. Wij opteren voor grondtomaten omdat we enkel 's zomers tomaten willen telen. Als je op substraat werkt, ben je bijna verplicht om dit het jaar rond te doen. Dat we elk jaar opnieuw op dezelfde plek tomaten kunnen zetten, komt doordat we afwisselen met sla.”
“Alle tomaten worden de tweede week van april geplant, de pluk begint altijd de tweede week van juni – als de zomer begint – het zijn de eerste 'echte' zomertomaten. Tegen half oktober zijn alle tomaten weg en gaan we de grond bewerken - onder andere doorspoelen - om dan 4 weken later de eerste sla te planten. Sla zetten we wel met tussenposes. De laatste sla snijden we eind maart en dan gaan we opnieuw tomaten planten.“
“We planten met de hand, ca. 90 planten in een rij allemaal dubbele koppen: een wilde onderstam waar twee enten op staan. De onderstam is heel krachtig, maar de vruchten smaken naar niets, daarom ent men er 'lekkere' tomatensoorten op. De plantjes zijn ca. 50 cm groot bij het planten en na tien dagen binden we er het touw aan waarmee we ze omhoog trekken of laten zakken, al naargelang. We gaan tot 12 à 13 trossen per plant, we schuiven telkens op en leiden ze horizontaal verder zodat de stam niet kraakt onder het gewicht.“
“We spreken hier van een koude teelt, wat betekent dat we zo min mogelijk stoken, enkel aan het begin en als het 's nacht onder de 12 graden is, gaan de warmeluchtblazers aan. Ook deze nacht moest het even, want als de tomaat ’s morgens koud heeft en ze warmt op, dan verschijnt er condens en kan ze gaan rotten. Afkoelen doen we heel eenvoudig door de bovenvensters open te zetten."
- Het is warm. Al twee hittegolven zijn gepasseerd en opnieuw zijn er hittedagen in het verschiet... Wat met water?
Henk: "We hebben een waterbassin liggen dat we tijdens de wintermaanden vullen, maar dit jaar was het niet voldoende. We hebben grondwater moeten oppompen en zelfs een paar keer water moeten laten komen van buitenaf, een dure oplossing."
- We lopen door de serre en ik zie een grote variatie aan tomaten: van supergroot tot supermini. De grote vleestomaten en coeur de boeuf gaan samen met de langwerpige San Marzano naar de REO Veiling waar ze op de klok verkocht worden. Henk is tussen het praten door coeur de boeuf aan het knippen, want hun steeltjes zijn te stevig waardoor ze niet zoals de andere tomaten kunnen geplukt worden door een simpele knik van het steeltje. Ook de prunella’s moeten afgeknipt worden. Wie bepaalt nu welke soort wordt aangeplant?
Tania: "Er zijn de vaste waarden, maar elk jaar proberen we ook andere soorten uit. We planten een aantal struiken en kijken hoe ze het hier doen, wat het rendement is en vooral... hoe ze smaken! De San Marzano was zo'n proef vorig jaar en... we telen ze nu voor de REO Veiling."
- Waarom kies je voor Fine Fleur als kwaliteitsmerk?
Henk: "Producten telen onder het kwaliteitsmerk Fine Fleur was een bewuste keuze waarmee we in 2015 zijn gestart. Alle Fine Fleur zomertomaten worden enkel tijdens de zomer in volle grond geteeld en komen op de markt van 21 juni tot 21 september. We zijn met drie Fine Fleur tomatentelers hier in de buurt, voldoende want vraag en aanbod moeten in evenwicht zijn. De Fine Fleur tomaten zijn enkel bestemd voor de binnenlandse markt en komen steeds uit volle grond.”
“In de Fine Fleur grondtomaten maten zijn er vier sorteringen die we meten met een plank. Bij de coeur de boeuf en San Marzano worden andere maatsorteringen gehanteerd. We plukken/snijden op maandag, woensdag en vrijdag en leveren aan de REO Veiling op dinsdag, donderdag en zaterdag. Bij het aanvoeren geven we via het aanvoerprogramma van de REO Veiling door hoeveel we zullen leveren van elke soort. De volgende morgen worden de tomaten al aangeboden via de veilingklok en zo wordt de prijs bepaald. Inmiddels is Fine Fleur een 'begrip' en kwaliteitslabel geworden. We zouden niet anders meer willen werken."
Henk: "Zoals je ziet, is de serre niet vol geplant. We doen dat bewust omdat we het anders niet met z’n twee zouden aankunnen. Onze levenskwaliteit is ook belangrijk. Met twee is het misschien vaak hard werken, maar Yoran en Fiona hoeven tijdens de vakanties niet weg, ze hebben hier hun eigen 'basecamp', en dat compenseert! Als in het voorjaar de sla weg is, nemen we - voor we tomaten gaan planten - een midweekje vrij met de kinderen."
Tania: "Zo willen we verder doen. Kwaliteit leveren voor Fine Fleur, nieuwe soorten uitproberen en ook tijd voor ons gezin overhouden. Groeien hoeft echt niet.
Keukentips van Tania
- De Fine Fleur grondtomaten worden iets roder geplukt wat de smaak ten goede komt, de tomaat houdt zijn structuur en smaak gedurende een hele tijd vast.
- Coeur de boeuf is een zeer smakelijke tomaat om rauw te eten, zeer vlezig met bijna niks van zaad.
- Vleestomaten zijn ook smakelijke tomaten en uitstekend om te vullen (koud met garnaaltjes of warm in de oven met bv. gehakt) en is ook een goede tomaat voor soep.
- De lange San Marzano gebruik je in sauzen en pasta, maar ook rauw in dunne plakjes als een carpaccio zijn ze lekker, eventueel samen met plakjes mozzarella.
- Bewaar tomaten buiten de koelkast, op een droge koele plek. In de koelkast drogen tomaten uit en wordt de smaak aangetast.
Tekst Tine Bral
Foto's Marc-Pieter Devos