In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal dat ze graag met je delen. Deze maand gaan we naar Lichtervelde bij preiteler Davy Cool.
- Het is een schitterende winterdag met volop zon en prachtige wolkenformaties boven de velden. Als we het erf opdraaien komt Davy ons met een brede lach en uitgestoken hand tegemoet vanuit de loods naast de serres. Wat ruikt het hier heerlijk naar prei! Davy knikt: "Dat zegt iedereen, alleen... wij ruiken dat niet meer."
Davy: "Ik ben een 'echte' tuinderszoon, 3de generatie al, maar wel niet op deze locatie. Mijn vader, zoon van een tuinbouwer in Pittem, heeft in 1972 dit kleine bedrijfje overgenomen, niets meer dan een oud huisje en een schuur. In 1973 heeft hij de eerste serre gezet, toen nog een houten constructie die tijdens een storm begin jaren '80 tegen de vlakte ging. Nu staan hier 13.000 vierkante meter vierkante meter aan serre. In de zomer werden er tomaten geteeld in de serres en sla buiten, 's winters verhuisde de slateelt naar de serres. Vandaag telen we er vroege prei en kropsla in.”
“Toen ik in 2003 het bedrijf overnam, ben ik gestopt met de tomatenteelt en gestart met de buitenteelt van allerlei soorten alternatieve sla. (lacht) Ik ben nu eenmaal graag buiten.”
“Ik ben nooit door mijn ouders ‘verplicht’ om in het bedrijf te stappen, maar ik zag het wel volkomen zitten. Na de tuinbouwschool in Torhout volgde ik nog een specialisatiejaar in Roeselare, ik dacht er niet aan iets anders te gaan doen.”
- We volgen Davy de loods in en kunnen niet naast de kanjers van tractoren met manshoge wielen kijken die mooi naast elkaar staan te blinken.
Davy: "Ik heb altijd een grote liefde voor tractors gehad, mijn vader hield daar absoluut niet van, dus... toen ik 5 was, reed ik hier al met de heftruck rond." Hij gaat naast de grootste tractor staan: "Die kocht ik 3 jaar geleden en liet er een automatische bakkenvuller op monteren zodat ik volledig alleen de prei kan uitrijden. Zo moet er geen extra man weg van het wasssyteem waardoor we per dag meer prei kunnen klaarmaken voor de veiling."
- We zijn doorgelopen naar de wasloods
Davy: "De pas uitgereden prei komt in de bakken binnen, wordt op een band gelegd en gaat door de machine waar ze gewassen wordt. Daarna is het verder handwerk: kapotte blaadjes afhalen, worteltjes bijsnijden tot max. 5 cm waarna ze op de draaitafel komt en na een laatste douche wordt verpakt. Alle afval gaat in een kar die ik terug naar het veld rij als meststof."
- Langs de waslijn - naast Davy's moeder en vader die graag nog komen helpen - staan Poolse seizoenarbeiders, enkele zelf boerenzoon, die hier komen bijverdienen en... bijleren. Davy vindt het handig werken met hen omdat ze het vak kennen. De verstandhouding is goed, in september ging de familie Cool zelfs naar een bruiloft in Polen. Aan het einde van de lange waslijn staat Evelien Maertens, Davy's vrouw. Zij doet de laatste controles en verdeelt de prei over de verschillende bakken: in de blauwe bakken gaan preistelen van 3 à 4 cm, in de kartonnen dozen die van 2 à 3 cm.
Evelien: "We zijn in 2006 getrouwd en hebben één zoon en één dochter. Pas sinds september ben ik voltijds mee in het bedrijf gestapt. Ik was onderwijzeres, gaf 16 jaar met hart en ziel les in het vierde leerjaar. De laatste jaren is de administratieve rompslomp echter alles gaan overheersen in het onderwijs met de nodige stress als gevolg. Ik hielp tijdens de vakanties natuurlijk mee, deed het graag en hakte uiteindelijk de knoop door. Samen met Davy een mooi product afleveren waar je trots op mag zijn, dat geeft heel veel voldoening!"
- Dat product is hoofdzakelijk prei en die wordt hier in een fluks tempo van de veldbakken op de wasband gelegd en geschoond tot de topprei die in het groenteschap ligt onder het kwaliteitsmerk Fine Fleur.
Davy: "Fine Fleur staat voor 'dagvers'. Ik rij zowat dagelijks naar de REO Veiling want we streven ernaar om over de hele teeltperiode Fine Fleur prei aan te bieden. Fine Fleur is enkel voor de binnenlandse markt, de perfecte prei: mooi recht, zonder beschadiging.”
“Prei is een groente die veel gegeten wordt. In de winterperiode wordt elke veilingdag bijna 500.000 kg prei aangevoerd op de REO Veiling, goed voor zo'n 2 miljoen kg per week. Wij zitten met onze Fine Fleur prei altijd op de veilingklok. Een bewuste keuze, net zoals ook mijn vader deed. Je kunt voor je prei ook contracten afsluiten met fabrieken, maar dat doe ik niet. Bij contracten heb je natuurlijk een prijs die altijd dezelfde blijft. Op de klok kun je al eens laagtes hebben, maar... ook een top. Pas om 9 uur 's morgens weet je hoeveel je krijgt voor de prei die je de dag ervoor hebt aangevoerd. Die prei zit dan reeds op transport richting de groothandels en retail en ligt de dag zelf of de dag erna in de rekken."
- We hebben het resultaat van de teelt gezien, mooie stevige preistelen, maar wanneer worden deze geplant en hoeveel soorten prei zijn er zoal?
Davy: "Vanaf 8 februari begin ik te planten in de serres tot pakweg 20 maart. Daarna planten we buiten. De eerste serreprei oogsten we goed 12 weken later, dat is de jonge prei die in busseltjes van 5 staaltjes op de markt komen. Begin juli is alle serreprei weg en vanaf 15 juli kunnen we buiten oogsten. Tot 1 september wordt deze prei nog steeds vermarkt als 'jonge' prei, daarna gewoon als prei. Jonge prei, zomerprei, winterprei, eigenlijk zijn het verschillende stadia van groei. Tussen 25 september en 15 januari oogsten we niet, dan starten we opnieuw en halen de laatste prei van het veld. Nu liggen we tussenin niet stil, we hebben dan serresla en op het veld knolselder. Ook die worden verkocht op de veilingklok van de REO Veiling.”
“De preiplantjes van Baby Plant in Spanje, komen toe in ‘super seadings’ van 500 in een doos. In de serre is de grond vlak en planten we met een machine waar je met drie man op kan zitten. Buiten planten we de prei op 'ruggen', verhoogde bermen zodat we mooie rechte preien hebben. De ruggen laat ik maken door een loonwerker, zijn machine maakt ook meteen de gaatjes, wij steken de plantjes er dan met de hand in. Na het planten krijgen de preitjes natuurlijk onmiddellijk water, prei is een dorstige plant.”
- Water is een grote bezorgdheid van de telers de laatste jaren. Ik zag wel de grote reservoirs naast het huis, maar wat als de regen uitblijft, over naar putwater dan maar?
Davy: "Daarin vang ik al het 'hemelwater' op van daken en serres, dat is goed voor ca. 4 miljoen liter, maar daar kom ik niet mee toe. Ik heb ook nog twee boorputten zitten en daar staan tellers op. Tot pakweg 10 jaar terug kon je daar nog vrij over beschikken, maar als je vandaag water uit putten, vijvers of grachten zuigt, moet je het tellen en... betalen! Op onze tractorpomp staat dan ook een teller. Enkel het water uit mijn bassins moet ik niet tellen omdat daar een zeil in ligt en er geen grondwater in kan komen. Vorige zomer heb ik bijna niets anders moeten doen dan water geven en dat in samenspraak met mijn buren-telers, het was elk om beurt water geven. (zucht) Vroeger was water geen probleem, de zomers waren natter en het sneeuwde ook meer. Deze winter heeft het nog nauwelijks gevroren, vandaag is het elf graden en wij zijn halfweg januari. (bedachtzaam) Het is wel duidelijk aan het verwarmen, we zullen daar moeten leren mee omgaan en ons aanpassen."
De preitips van Davy
- Ik eet heel graag prei en dat op zowat alle manieren: in soep, als hespenrolletjes, gestoofd in witte saus,...
- In de vroege prei zit veel meer smaak dan in de late. Jonge prei kan ‘stralen’ in je ogen omdat het een actieve groente is die nog in zijn volle groeistadium zit.
- De latijnse naam van prei ‘allium porrum’ verduidelijkt waarom we in Vlaanderen nog vaak over ‘porei’ spreken en verwijst naar de allium-familie, de ui-lookfamilie, waartoe prei behoort. Prei dankt zijn lekkere smaak aan de mosterdolie die ze bevat.
- Jonge prei kun je fijngesnipperd in salades gebruiken, als vervanging van ajuin of sjalot. De prei is iets zoeter van smaak.
- De versheid zie je het best aan de buitenste bladeren, die moeten mooi groen zijn, niet droog of verkleurd. Het witte gedeelte moet mooi glanzen.
Redactie: Tine Bral
Fotografie: Marc-Pieter Devos