In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal dat ze graag met je delen. Deze maand zijn we in Passendale bij zachtfruittelers Johan Devriendt en Nancy Ostyn.
- We zijn op weg naar de 'Hoogmeierij' in Passendale, het bedrijf van Johan Devriendt en Nancy Ostyn. De naam vonden ze, bij de opstart 22 jaar geleden, in een boek over hoeves in Passendale.
Nancy: "Onze hoeve draagt de naam van het bosje dat hier ooit stond: de Hoogmeierij. Hoe ver de site teruggaat in de tijd, hebben we nog niet uitgezocht. De Eerste Wereldoorlog heeft het land hier letterlijk overhoop gehaald. Bij het ploegen, vinden we nog regelmatig niet ontplofte obussen terug en DOVO (De Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen) weet ondertussen dat we niet voor het minste bellen."
- Gaat de Hoogmeierij ver in de tijd terug, vandaag is het bedrijf synoniem voor rode bessen, frambozen en bramen. Het is ook de plaats waar de zachtfruittelers van de streek hun gevulde bakjes naartoe brengen om ze te laten sealen volgens de wensen van de REO-kopers. Johan brengt vervolgens alles, samen met zijn oogst, naar de REO Veiling voor verkoop en distributie. We lopen de inpakloods in waarvan het grootste deel wordt ingenomen door de sealingmachine, een lange lopende band die door een gesloten deel gaat waar de verpakkingen geseald worden 'à la tète du client'.
Johan: "Vorig jaar in april kregen we de vraag vanuit de REO Veiling of we de plaatsing van zo'n machine zagen zitten. Ik heb toen onmiddellijk 'ja' gezegd, je moet meegaan met de tijd en elke opportuniteit die je krijgt, aangrijpen om verder te groeien. Deze loods was begin april nog de verblijfsruimte van onze Poolse medewerkers, maar eind mei was de machine in werking en hadden de medewerkers een andere verblijfplaats."
Nancy: "We wegen onze eigen bakjes na op de gevraagde hoeveelheid, die van de collega's krijgen we afgewogen toegeleverd. De bakjes zetten we op de band, ze gaan in de machine die we instellen op welke sealingcover erop moet - iedere klant heeft zijn eigen potje en afdekking - waarna de gesealde bakjes opnieuw via een lopende band worden verzameld op een draaiplateau en ze worden van daarop verdeeld over de veilingbakken. Toch even zeggen dat we geen keurders zijn, dus dat de eindcontrole nog steeds door de keurmeesters van de REO Veiling wordt gedaan."
Johan: "Waarom zijn we ingegaan op de vraag van de REO Veiling? Bessen zijn een sterk groeiende markt, zo’n besje, daar is geen werk aan voor de mensen, het is lekker en gezond en zo op te eten. Het voordeel van op ons bedrijf te sealen, is dat wat we vandaag plukken, morgen in de winkel ligt. Wat je hier ziet is deze morgen geplukt, gaat straks naar de veiling en ligt morgenvroeg in het fruitschap van de retailers."
Nancy: "Alle gesealde bakjes worden verkocht in ‘weekbemiddeling’, alle andere komen op de veilingklok. Allemaal worden ze vermarkt onder het kwaliteitsmerk Fine Fleur. We kozen voor dit label omdat Fine Fleur staat voor een topproduct waar je als teler terecht fier op kunt zijn. Daarbij zijn we ook heel tevreden over de aanpak, de verpakking, de afzet en de ondersteuning door de commerciële dienst van de veiling. Weekbemiddeling wil zeggen dat de veiling op maandag met Johan contact opneemt en met hem bekijkt hoeveel er die week kan verkocht worden per klant en hoe ze moeten verpakt worden. Het is telkens een raming, exact lukt het nooit. Bijbestellen kan altijd, mindere afname dan voorzien ligt natuurlijk moeilijker. We hebben dan ook steeds een marge."
- Van de mooi gesealde en gesorteerde bakjes gaan we naar het prille begin in de aanpalende serres. In afwisselende rijen staan frambozen, bramen en rode bessen. Een jeugddroom van Johan die hij 6 jaar terug verwezenlijkte.
Johan: "Als jonge gast had ik een klein moestuintje waar ik besjes wou telen. Door gebrek aan tijd kwam het er niet van. Thuis in Heule was het een melkveebedrijf en het lag voor de hand dat ik landbouwschool ging volgen. Maar (lacht) ik had enkel interesse in fruitteelt en al in het tweede semester ben ik er weggelopen en heb me ingeschreven in de tuinbouwschool. Tuinbouw was toen echter vooral tuinaanleg en mijn ambitie om als 16-jarige stage te lopen bij een fruitteler ging niet door, maar de interesse bleef. Na mijn afstuderen werkte ik 3 jaar in de tuinaanleg, tot ik Nancy ontmoette. (opnieuw brede lach) Ik stelde voor dat zij een bloemenwinkel begon en ik tuinaanleg zou doen. 'No way', zei ze. (lacht) Ik wil boeren!"
Nancy: "Mijn ouders hadden een traditioneel tuinbouwbedrijf. Na de lagere school wou ik meteen naar de tuinbouwschool. ‘Neen’ zeiden mijn ouders en ik begon in het ASO, helemaal niet mijn ding. Na twee jaar ben ik gestopt en... jawel tuinbouwschool gaan volgen. En (lacht) niet om een bloemenwinkel open te houden."
Johan: "Ik heb me meteen aangepast, maar moest wel nog alles leren van de groenteteelt: wanneer, wat hoe,... Bedoeling was dat we trouwden en het bedrijf van haar ouders gingen verderzetten."
Nancy: "Het was een traditioneel klein landbouwbedrijf – spruitkool, bloemkool, bonen, wortelen, prei en een beetje aardappelen. Alles grotendeels voor de industrie. Daarnaast teelden we aardbeien in volle grond."
Nancy: "Langzaam, maar heel bewust bouwden we de industrieteelten af. Na veel rekenwerk stelden we vast dat we op een andere, rendabelere manier onze boterham konden verdienen."
Johan: "Voor de aardbeienteelt in mei, juni hadden we personeel nodig, maar die moesten we daarna weer naar huis sturen tot we ze in september, oktober opnieuw nodig hadden voor de prei en bloemkool die we bleven leveren aan de industrie. Door er bessenteelt aan toe te voegen, konden we spelen met de uren van onze Poolse medewerkers. Tijdens de pluk werken hier 23 à 30 mensen, in de winter enkel een tiental. De meeste komen elk jaar terug. Met de corona kunnen ze dit jaar langer blijven en dat is een goede zaak voor beiden."
- We lopen verder de grote serre in, de gangen tussen de struiken liggen vol met snoeisel van de frambozenstruiken. Worden bramenplanten jaarlijks nieuw aangekocht en geplant, rode bessen blijven 13 jaar op hun plaatsje staan en frambozen volgen een jaarlijkse cyclus doorheen de serres.
Nancy: "De bramenplanten komen in januari toe in een kleine pot, worden verplant in een tienliter pot en in rijen in de serre zet. Frambozen zijn een ander verhaal, die kweken we zelf verder. Eind april gaan er telkens twee kleine stekjes in een pot die we in de kweekserre laten staan tot ze eind juni anderhalve tot twee meter hoog zijn. Dan worden ze 'gewisseld' met planten die vruchten gegeven hebben en die we terugsnoeien tot een halve meter en laten overwinteren in de kweekserre. Het volgende voorjaar worden ze helemaal afgesnoeid op vier scheuten na en worden ze buiten in een plastic serre geplant om te plukken als die in de (warme) glasserre leeggeplukt zijn. Zo hebben we constant frambozen van eind april, begin mei tot – afhankelijk van het weer - eind oktober. Zo spelen we verder met binnen-buiten serres en snoeiwijzen om tot verschillende productietijdstippen te komen."
Johan: "De oudste planten zijn 6 jaar en hebben we geplant toen we de frambozenproductie opstartten. Veel hebben we zelf ontdekt en ondertussen weten we met de ervaring die we hebben, wat we mogen en kunnen. Vandaag hebben we zo'n 35.000 potten staan en nog goed 1.000 vaste planten rode bes. Deze plastiekserre staat er van vorig jaar en op het einde staat er een nieuwe die we dit jaar bijgebouwd hebben. We dachten dat we zo genoeg serre zouden hebben, maar omdat we de frambozen zelf opkweken, moesten we ook nog een nieuwe plastic serre bijzetten."
- Ook vandaag schijnt de zon uitbundig en het is warm voor begin juni. Zijn bessen dorstige planten?
Johan: "Best wel ja, reken op gemiddeld een liter water per pot per dag. Ik meet elke avond hoeveel water er te veel of te weinig werd gegeven en stuur dan de computer die het druppelen regelt, bij. Vorig jaar heb ik 30 miljoen liter water gebruikt in de serres alleen. We verzamelen al het hemelwater van de serres in een grote folieput, maar met hetgeen we opvangen, hebben we de laatste jaren niet genoeg. Er moet overgepompt worden van een grondput en daar moeten we op betalen.
- De twee zonen en dochter zijn erbij gekomen. Alle drie zien ze het bedrijf helemaal zitten, opvolging is dus verzekerd. De oudste Louis-Philippe (22) studeert straks af als bachelor landbouw-mechanisatie, Marie-Laure (20) volgt agro-industrie en de jongste Louis-Lysander (13) gaat de technische kant uit in het VTI. Maar zegt er meteen bij dat hij de bessenteelt helemaal ziet zitten! Samen met zijn vader is Louis-Philippe de imker van de bijenkasten in de serres. Noodzakelijk voor de bestuiving, samen met de hommels, hebben de bijen hier een honingzoet leven want benadrukt Johan: "We doen het niet voor de honing, alleen voor de bevruchting en hun honing mogen ze gerust zelf opeten."
- Als ik opmerk dat je met bessen lekkere confituren en aanverwanten kunt maken, wordt er gelachen.
Johan: "We waren vorig jaar de overtollige bessen beginnen verwerken, hadden al stalen ingediend bij Ilvo voor de bewaring van confituur en om te weten wat we nog konden doen met onze producten. Toen kwam de vraag om de sealingmachine te plaatsen en hebben we alles ‘on hold’ gezet."
Nancy: "Als je zoiets doet, is het een hele opdracht die erbij komt. Je moet het dan iedere dag kunnen waarmaken en het mag niet ten koste gaan van de rest van je bedrijf." Marie-Laure pikt in: "Ik kook wel graag, maar om dat elke dag te doen... Eigenlijk heb ik toch meer interesse voor het telen zelf."
Nancy: "We hebben wel een hoeve-automaat waarin we onze eigen bessen en hoeve-ijs van een collega steken. Mensen weten dat best wel te vinden! (kijkt peinzend naar de zoons en dochter) Er is zeker toekomst in deze streek voor een bedrijf zoals het onze, je moet er gewoon voor gaan!"
Redactie: Tine Bral
Fotografie: Marc-Pieter Devos
Enkele weetjes van Nancy:
- Bramen beginnen rood en worden pas eenmaal rijp zwart. De hele rijpe, mooi bol, zijn het lekkerst, maar ook heel gevoelig en kwetsbaar.
- Bessen bewaar je best niet onder de 8°C, dus niet in de frigo, wel op een koele plek.
- De smaak van bessen wordt anders door de koude. Bramen kleuren zelfs opnieuw rood, wijnrood, omdat de cellen binnenin stukspringen.
- Het beste: kopen en opeten, met ijs bijvoorbeeld.
Boerenjaar (VIER)
Het zachtfruit van Johan en Nancy komt ook in beeld tijdens het nieuwe seizoen van Boerenjaar op VIER. Dit televisieprogramma geeft een kijk in het dagelijkse leven van Vlaamse boerenfamilies. De aflevering is gepland voor begin volgend jaar. De opnames zijn reeds achter de rug. Er werd ook op de REO Veiling gefilmd.